Rotacja pracowników w produkcji. Czy Robotyzacja jest rozwiązaniem?

Rotacja pracowników oraz ich zatrudnienie to coraz większe wyzwania w firmach produkcyjnych. Koszty z tym związane są wysokie i zależnie od charakteru działalności, zawierają się w przedziale od 30% do 200% rocznego wynagrodzenia pracownika. Czy robotyzacja rozwiąże ten problem?

Dlaczego z rynku pracy odchodzą pracownicy?

Jednym z powodów jest kryzys demograficzny w Polsce. Według raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego, do 2035 roku z polskiego rynku pracy odejdzie 400 000 osób z branży przemysłowej. Chodzi o 4,2 miliona ludzi w wieku 50-59/64 lat – pokolenie, które w latach 80. i 90. stanowiło trzon polskiego rynku pracy. Obecnie osiągają wiek emerytalny, a zastąpią ich znacznie mniej liczne roczniki. Jednak przyczyny wysokiej rotacji pracowników mają swoje podstawy w indywidualnej kulturze każdej z organizacji i to postaram się omówić w dalszej części artykułu.

Dlaczego problem rotacji pracowników jest dotkliwy?

Jak podaje artykuł naukowy Politechniki Poznańskiej, koszty związane z rotacją pracownika są wysokie. Zależnie od charakteru działalności, zawierają się w przedziale od 30% do 200% rocznego wynagrodzenia pracownika.

Co zostało wzięte pod uwagę, aby obliczyć ten koszt? Trzy typy kosztów:

Jednak to nie wszystko. Trudniej zmierzyć bowiem utratę wiedzy i doświadczenia odchodzącego pracownika. Do tego dochodzą koszty przestojów, jeżeli musimy czekać na nową osobę po odejściu poprzedniej, tymczasowe obciążenie obecnych pracowników obowiązkami odchodzącej osoby, czy nawet spadek satysfakcji klienta spowodowany okresowo niższym poziomem obsługi.

Jakie są bezpośrednie przyczyny rotacji pracowników i problemów z zatrudnieniem?

Przygotuj się na to, że postaram się omówić szerzej problem rotacji i problemów z zatrudnieniem. Jeżeli jesteś zainteresowany tylko tym, dlaczego robotyzacja nie rozwiąże problemów z rekrutacją to przejdź do rozdziału „Czy robotyzacja rozwiąże problem z rotacją pracowników w produkcji?”

Jak podaje GUS w raporcie z 2018 roku, najczęstszymi powodami zmiany pracodawcy są wyższe wynagrodzenie w nowej firmie, chęć rozwoju zawodowego, lepsza forma zatrudnienia, niezadowolenie z poprzedniego pracodawcy, czy lepsze benefity w nowej pracy. Myślę, że niewiele się od tamtego czasu zmieniło, więc omówmy sobie niektóre z tym przyczyn.

Częstą przyczyną rotacji są niewystarczające wynagrodzenia. Mimo, że płace w produkcji rosły w ostatnich latach, wciąż nie zawsze rekompensują fizyczne obciążenie i wymagania pracy. Pracownicy porównują swoje zarobki z ofertami w logistyce, handlu czy usługach, gdzie za podobne pieniądze można pracować w lepszych warunkach.

Drugą przyczyną odejść pracowników są trudne warunki pracy w halach produkcyjnych. Praca na stojąco przez wiele godzin, powtarzalne czynności, hałas, zapylenie czy ekstremalne temperatury sprawiają, że pracownicy szybko się wypalają. System zmianowy, szczególnie praca nocna, destabilizuje życie rodzinne i negatywnie wpływa na zdrowie, co często kończy się rezygnacją.

Trzecia przyczyna to brak przejrzystych ścieżek awansu, co sprawia, że zatrudnieni nie widzą perspektywy na poprawę sytuacji.

Czwartą przyczyną jest brak wpływu na organizację i brak uznania dla ich pracy. Być może nie dotyczy to Twojego zakładu, ale niejeden zakład produkcyjny stosuje tradycyjny, autorytarny model zarządzania. Pracownicy czują się jedynie „trybem w maszynie”, bez możliwości współdecydowania czy zgłaszania usprawnień. Brak uznania dla ich pracy, sztywne procedury i słaba komunikacja między działami pogłębiają frustrację.

Piątą przyczyną mogą być konsekwencje automatyzacji. Choć jest konieczna dla konkurencyjności, to pracownicy obawiają się utraty miejsc pracy. Często nie mają odpowiednich kwalifikacji do obsługi takich maszyn, co stwarza konieczność edukacji. Dla jednych to szansa, a dla innych zmiana wykonywanych zadań i konieczność podniesienia kwalifikacji, czym nie zawsze są zainteresowani.

Szóstą przyczyną jest prestiż. Młode pokolenia postrzegają pracę na produkcji jako ostateczność, a nie świadomy wybór kariery. Brak działań employer brandingowych i widoczności sukcesów branży sprawia, że potencjalni kandydaci nie chcą rozważać tego sektora.

Siódmą przyczyną jest nieefektywny proces wdrożenia pracownika (on-boardingu). Po pierwsze, odpowiednie przekazanie zadań i szkolenia, a po drugie, integracja z nowymi pracownikami. Bardzo ważne jest pierwsze wrażenie o nowej firmie.

Co bardzo istotne, według raportu PIE, najczęstszą przyczyną rotacji pracowników jest odejście na emeryturę, co jest trudne do uniknięcia. Nawet, gdy przekonasz do pozostania jeszcze rok lub dwa to nie zapobiegniesz tej rotacji. Komunikacja z pracownikami w wieku przed emerytalnym pozwoli przewidzieć takie sytuacje, a Ty zaplanujesz przekazanie wiedzy młodszym pracownikom. To dobra strategia na ograniczenie wpływu tej nieuchronnej rotacji na Twój zakład.

Przyjrzę się teraz po kolei tym przyczynom nadmiernej rotacji pracowników i problemów z zatrudnieniem, a następnie zaproponuję kilka przykładów na ich poprawę.

Jak zapobiegać rotacjom pracowników w firmie?

Trudne warunki pracy

Trudne warunki pracy możesz poprawić, zależnie od specyfiki produkcji. Jeżeli skutkiem wytwarzania produktu jest unoszący się pył i opary, to mogą być odprowadzane dzięki wentylacji. Hałasowi zapobiegniesz montując obudowy akustyczne maszyn i zapewniając wysokiej jakości słuchawki wyciszające.

Przy stanowiskach zamontuj maty anty-zmęczeniowe. Poprawiają krążenie, a to przekłada się na zdrowie pracowników. Polepszą one komfort i będą wspierać podczas długotrwałego stania. Zastosuj manipulatory przemysłowe lub podnośniki, aby zmniejszyć potrzebę dźwigania.

Poprawa organizacji czasu pracy

Tam, gdzie jest to możliwe pozwalaj pracownikom wymieniać się zmianami i wybierać preferowane godziny. Wprowadź dłuższe przerwy na zmianach nocnych oraz mikroprzerwy na rozciąganie, odpoczynek wzroku czy 5-minutowe spacery na świeżym powietrzu co godzinę.

Urządź przytulne pomieszczenia socjalne z wygodnymi miejscami do siedzenia i możliwością relaksu w trakcie przerwy.

Transparentna komunikacja

Ukazanie jasnych ścieżek awansu pokazuje pracownikowi, że firma oferujemy mu rozwój, jeżeli wykaże się zaangażowaniem. A czy doceniasz zaangażowanie pracownika?

Bezpośrednia pochwała jego pracy, czy nawet starań to najprostsza i często najbardziej skuteczna forma. Rób to na bieżąco i konkretnie nazywając rzecz po imieniu. Jeżeli w pracy dokonał czegoś ponad miarę to poproś dyrektora lub właściciela, by osobiście podziękował za szczególne osiągnięcia. To robi ogromne wrażenie, tworzy relacje między właścicielem, a pracownikiem oraz związuje osobiście z firmą.

Niewystarczające wynagrodzenia

To szczególnie trudny temat, aby zachować równowagę między rozwojem firmy, technologii wytwarzania oraz motywacją pracowników. Pomogą na pewno premie uznaniowe za oszczędności w produkcji – ważne, aby były adekwatne do oszczędności lub usprawnień.

Podwyżki to najprostsza metoda, ale jeżeli pojedziesz do tego w bardziej złożony sposób niż tylko zwiększenie wynagrodzenia to możesz na tym dużo zyskać. Możesz wiązać podwyżkę z koniecznością zwiększenia kwalifikacji pracownika. Przy okazji, zainwestuj w jego wiedzę, na przykład na temat systemów automatyki, dzięki czemu pracownik zyska wyższe wynagrodzenie, a ty zwiększasz jego kompetencje i odpowiedzialność za zadania.

Pomyśl o tym tak, że wiedza operatora pomoże zachować ciągłość produkcji, ponieważ awaria będzie szybciej usunięta lub konserwacja lepiej przeprowadzona.

Nieefektywny on-boarding (wdrożenie nowego pracownika)

Pierwsze miesiące mają krytyczne znaczenie dla pozostania pracowników na dłużej. Proces wdrożenia nowego pracownika powinien być jasno opisany, a osoba odpowiedzialna za to zadanie przydzielona. Najczęściej są to osoby z działu HR oraz kierownik działu, do którego przyjmuje się osobę.

Na koniec tych rozdziałów wspomnę, żebyś zadbał również o tzw. „exit interviews”, czyli rodzaj rozmowy między pracodawcą, a odchodzącym pracownikiem. To najlepsze źródło wiedzy o tym, co poprawić w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa. Ukaże realne powody odejścia z firmy, jeżeli taka rozmowa zostanie odpowiednio przeprowadzona.

Czy robotyzacja rozwiąże problem z dużą rotacją pracowników w produkcji?

Przechodząc do odpowiedzi na temat artykułu, sądzę, że sama robotyzacja zastąpi monotonne czynności, jakich ludzie nie chcą wykonywać ze względu na powtarzalność lub problemy zdrowotne, które te czynności generują. Robotyzacja na tych stanowiskach pracy, na których występuje wyższy współczynnik rotacji ma sens. Jednak, jeżeli kultura organizacji kuleje, a więc pracownicy doświadczają braku benefitów, niższych wynagrodzeń, czy braku jasnej ścieżki awansu, to na to powinieneś zwrócić uwagę w pierwszej kolejności.

Zwróć więc uwagę, że pozyskanie nowych pracowników jest bardziej złożonym wyzwaniem, a jego rozwiązanie nie może być zastąpione przez samą robotyzację produkcji. Ta stworzy atrakcyjne miejsca pracy i zredukuje monotonne czynności, ale nie wyeliminuje tego problemu u podstaw. Z drugiej strony roboty zwiększają właśnie atrakcyjność miejsca pracy, więc łatwiej pozyskać pracowników głodnych nauki nowych technologii i chcących się rozwijać. Robotyzacja sprzyja więc redukcji problemów z zatrudnieniem.

Odpowiedzi na takie pytania nigdy nie są jednoznaczne, gdy nie dotyczą konkretnego przedsiębiorstwa, z konkretnymi problemami. Jeżeli chciałbyś dowiedzieć się, w jaki sposób robotyzacja może pomóc Twojemu zakładowi to zadzwoń do nas już teraz, pod numer +48 504 870 759 lub napisz na adres zapytania@proster.net.pl.

Zobacz też, jak przez kryzys demograficzny polski przemysł straci 400 000 pracowników do 2035 roku.